مکان یابی مناطق مناسب جهت اجرای عملیات پیتینگ با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی در محیط gis (مطالعه موردی: حوزه آبخیز طالقان)

در بسیاری از نقاط کشور به دلیل کمبود بارندگی، نیاز به جمع آوری و ذخیره آب در خاک از طریق روشهایی همچون عملیات پیتینگ برای رشد و رویش گیاهان خودرو و مرتعی، اجتناب ناپذیر بوده و تعیین مکان های مناسب برای اجرای این گونه عملیات، تاثیر بسیار زیادی در میزان موفقیت آنها دارد که بایستی با دقت لازم انجام پذیرد. از طرفی، تعیین مناطق مناسب با استفاده از روشهای سنتی و متداول بسیار دشوار بوده و اکثراً باعث بروز خطاهای بسیاری می گردد. امروزه، با تلفیق لایه های مختلف اطلاعاتی در قالب مدل های گوناگون و بهره گیری از سیستم های اطلاعات جغرافیایی و ابزارها و تکنیک های مربوط به آن، می توان در زمان کمتر و دقت بالاتر عرصه های مناسب را جهت اجرای طرح های حفاظت آب و خاک تعیین نمود. در تحقیق حاضر که در حوزه های آبخیز منطقه طالقان به مساحت 2396 کیلومترمربع انجام شده است، برای تعیین مکان های مناسب به منظور ذخیره نزولات جوی به روش پیتینگ، از نقشه های شیب، هم باران، هم اقلیم، خاک (گروه های هیدرولوژیکی)، زمین شناسی و کاربری اراضی استفاده گردید. این نقشه ها در محیط gis و با استفاده از نرم افزار arcgis9.3 رقومی و طبقه بندی شدند و سپس با توجه به میزان اهمیت هر یک از لایه های اطلاعاتی و وزن دهی آنها بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی و مقایسات زوجی معیارها و زیرمعیارها با ارزش های ارجحیتی 1 تا 9 و نرخ ناسازگاری کمتر از 1/0 به کمک نرم افزار expert choice در محیط arcgis مناطق مناسب برای این حوزه های آبخیز انتخاب و نقشه مناطق مناسب جهت احداث پیتینگ بدست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که حدود 2/6 درصد منطقه طالقان دارای شرایط بسیار مناسب، 10 درصد دارای شرایط مناسب و 3 درصد از منطقه دارای شرایط نسبتا مناسب برای عملیات پیتینگ می باشد. همچنین، نقشه پهنه بندی حاصله نشان داد که مناطق مذکور عمدتا" در نواحی جنوبی، جنوب غربی و مرکزی منطقه طالقان قرار گرفته اند و نیمه شمالی محدوده مورد مطالعه، به کلی فاقد قابلیت اجرای پیتینگ است. کلیدواژه ها: مکان یابی، پیتینگ، فرایند تحلیل سلسله مراتبی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، حوزه های آبخیز منطقه طالقان.